Soorten portretten

Portretfotografie omvat verschillende stijlen om mensen te fotograferen. Als fotograaf is het belangrijk om je te specialiseren in een of twee soorten portretten mocht je portretfotografie gaan doen. Zo kan je de techniek echt eigen maken want een goed portret vraagt veel voorbereiding en kennis.

Hier zijn enkele veelvoorkomende soorten portretfotografie:
1. Traditioneel portret: Dit is de meest gangbare vorm van portretfotografie, waarbij het hoofd en de schouders van het onderwerp (model) in beeld worden gebracht. De nadruk ligt meestal op het gezicht en de uitdrukking van het onderwerp. Je kan het ook wel standaardportretten noemen. Denk hierbij aan portretten die op school worden gemaakt of voor het paspoort en rijbewijs.

2. Omgevingsportret: Bij deze stijl wordt het onderwerp gefotografeerd in zijn of haar natuurlijke omgeving, zoals op het werk, thuis of in een favoriete locatie. Deze benadering heeft als doel het karakter en de persoonlijkheid van het onderwerp te laten zien in relatie tot hun omgeving. Voorbeeld hiervan is een portret van een sporter met uitrusting op een sportveld of automonteur in een garage.

3. Candid Portrait (Candid portret): Dit is een portret waarbij het onderwerp meestal niet op de hoogte is van de camera. Het doel is om spontane en natuurlijke uitdrukkingen vast te leggen. Vroeger werden veel van dit soort foto’s gemaakt met Polaroid in clubs of op straat. Tegenwoordig zijn er kleine compact camera’s die geschikt zijn om ongezien snel foto’s te maken. De essentie is om niets van tevoren te plannen of te bedenken. De foto’s zijn spontaan genomen en de situatie is zoals die is. Vaak krijg je dan hele mooie portretten. Het nadeel is wel dat je niet van te voren weet of de foto is geslaagd.

4. Studioportret: Deze foto’s worden genomen in een gecontroleerde studio-omgeving met speciale verlichting en achtergronden. Dit geeft de fotograaf volledige controle over de belichting en compositie. Dit is dus het tegenovergestelde van Candid Portrait. Met Studioportretten maak je vooral artistieke foto’s. Erwin Olaf is een goed voorbeeld van een fotograaf die een meester is in studioportretten. Je maakt met studioportretten vaak de mooiste portretten maar het is ook het moeilijkste van alle vormen om te leren. Het licht moet perfect zijn en vaak heb je een visagist en assistent nodig om het model er mooi op te krijgen. Daarom is een opleiding of cursus noodzakelijk wil je mooie studioportretten kunnen maken met daarnaast een assistent die jouw aanwijzingen kan opvolgen op de set.

5. Zwangerschapsportret: Hierbij worden zwangere vrouwen gefotografeerd om hun zwangerschap te documenteren. Vaak wordt de nadruk gelegd op de buik, maar het gezicht en de uitdrukkingen spelen ook een rol. Deze vorm is een niche en je kunt je er echt in specialiseren. Als je hier goed in bent dan kan je er een goede boterham mee verdienen.

6. Kinderportret: Dit type portretfotografie richt zich specifiek op kinderen. Het doel is om hun jeugdige energie, nieuwsgierigheid en persoonlijkheid vast te leggen. Ook dit is een niche die je echt moet beheersen en dan vooral in geduld hebben. Kinderen zijn ongeleide projectielen die moeilijk te regisseren zijn. Het vergt daarom veel geduld en goed vakmanschap om de kinderen eerst op hun gemak te stellen en daarna mooi vast te leggen op camera.

7. Familieportret: Bij deze stijl worden hele gezinnen gefotografeerd, vaak op speciale gelegenheden zoals bruiloften, jubilea of vakanties. Het doel is om de banden en relaties tussen gezinsleden vast te leggen. Dit is misschien wel de bekendste vorm van portretfotografie. Vooral bruiloften zijn een populaire manier voor fotografen om hun loopbaan mee te beginnen of doen het naast hun creatieve werk. De marges zijn hoog en daarom kan je er ook goed van leven. Ook geldt hier weer dat het wel een specialisatie is en daarnaast veel verantwoordelijkheid vraagt. Het is de mooiste dag voor heel veel mensen en die wil je niet verpesten. Dus goede camera gear is essentieel.

8. Modeportret: Deze stijl wordt vaak gebruikt in de modewereld om kleding, accessoires en stijlen te presenteren. Het onderwerp is meestal een model dat gespecialiseerd is in modefotografie, en de nadruk ligt dus op mode en esthetiek. Zelf vind ik deze vorm interessant omdat je als fotograaf creatief kan zijn. Zeker als het om haute couture gaat kan je vaak de gekste dingen doen. De foto moet opvallen dus vaak krijg je als fotograaf carte blanche. Daarom zijn ook de meest bekende fotografen modefotografen. Mario Testino en Peter Lindbergh zijn hiervan twee goede voorbeelden.

9. Conceptueel portret: In deze benadering wordt gebruik gemaakt van symboliek, verhalen en concepten om diepere betekenissen in het portret te verkennen. Het kan artistiek en abstract zijn. Veel fotografen die zijn afgestudeerd aan de kunstacademie gaan verder in concept fotografie. Het is een van de bekendste vormen van kunstfotografie. Echter is het moeilijk om daar je brood mee te verdienen als beginnende en vaak ook gevorderde fotograaf. Daarom doen veel fotografen ander commercieel werk ernaast om deze vorm te kunnen bekostigen.

10. Documentair portret: Dit type portretfotografie is gericht op het vastleggen van het dagelijkse leven en de emoties van mensen. Het is een vorm in documentairefotografie om sociale kwesties en menselijke verhalen te vertellen. Vaak die je dit soort portretten terug in kranten. Veel van deze fotografen zijn in dienst bij een organisatie of werken als ZZP’er voor meerdere organisaties om verslag te doen of reportages te maken over onderwerpen die belicht moeten worden.

11. Groepsportret: Dit is een portret van een groep mensen, zoals een vriendengroep, collega’s, of een sportteam. Het doel is om de dynamiek en relaties tussen de groepsleden vast te leggen. Deze vorm van fotografie wordt door een fotograaf er vaak bij gedaan. Echter is het vastleggen van groepen niet makkelijk. Denk aan de juiste lenzen (zoomlens) en het moet niet donker zijn omdat je een hoge sluitertijd en diafragma moet hebben om iedereen er scherp op te zetten.

12. Zelfportret (Selfie): Een zelfportret is een foto die je van jezelf maakt. Met de opkomst van smartphones en sociale media zijn selfies erg populair geworden. Deze vorm wordt door amateurs of fotografen vastgelegd met een artistiek of documentair doel. Er zijn verschillende fotografen die zelfportretten hebben gemaakt van bijvoorbeeld hun ziekteproces of hoe ze voor een tijd ergens anders hebben geleefd en dit hebben vastgelegd.

13. Naaktportret: Deze vorm is ook een niche en doen vooral fotografen die zich verder willen ontwikkelen in portretfotografie. Ik wilde als fotograaf meer spelen met licht op huid. Met naakt zijn er oneindige mogelijkheden om de kijker daarmee te verrassen. Het is denk ik de meest creatieve manier van fotograferen zonder dat je extra trucjes moet uithalen om het origineler te maken. Wel vraagt het lef om die stap te zetten. Daarnaast moet je als fotograaf opletten dat het wel art-nude blijft en niet pornografisch wordt. Vaak is die lijn flinterdun. Dat is een uitdaging maar dat maakt naaktfotografie ook zo leuk en interessant.

Conclusie

De keuze voor het type portretfotografie hangt af van het doel van de foto; wil je verassen, iets uitbeelden of gewoon een opdracht van de klant uitvoeren. De relatie tussen de fotograaf en het model, en de gewenste uitdrukking of boodschap die de foto moet overbrengen zijn belangrijk, zo niet essentieel. Als er geen klik is tussen model en fotograaf, het model zich niet op haar gemak voelt zie je dit vaak terug in de foto. Om dit proces te vergemakkelijken is het verstandig om al een keer met het model af te spreken voordat je de shoot doet. Zo zitten jullie beiden op één lijn over wat het eindresultaat moet zijn.